Төрийн төмөр нүүр гэдэг бол шууд утгаараа буруу зүйл хийсэн хүн бол шууд шоронд орно гэсэн логик ойлголт юм. Улс гүрнийг тохинуулахын тулд хүн ардыг бий болгох, хүн ардыг бий болгохын тулд хууль цаазыг чангатгах, хууль цаазыг чангатгахын тулд ёс зүйг баримтлах гэсэн үечлэлээр явдаг байжээ.
Чингис хааны их засаг хуульд улсаасаа урвасан, улсын хөрөнгийг шамшигдуулсан битгий хэл голын уснаа хөл дүрж, хирээ угаасан хүнийг тэнгэр газар хилэгнүүллээ хэмээн үзэж үг өчиггүй цаазаар авдаг байв. Энэ хатуу цээрлэл нь иргэн бүр нутаг ус, уул хангайгаа хайрлан хүндэтгэх үзэлд сургасан хатуу ухаарал юм. Харин үүнийг Ардчилсан нийгэмд шилжсэн цагаас хойш тоохоо болив.
Төрд хэн зүтгэдэг вэ гэвэл энгийн малчид ард, жиргийн иргэд зүтгэдэг. Улсыг улс шиг улс болгохыг тэд л нуруундаа үүрч яваа. Харин тэдний бүтээсэн улсыг цөөн хэдэн хүн удирдаж, олон улстай харилцах үүд хаалгыг нээв. 1990 оны жагсаалаас хойш оршин тогтносон Монгол улсын түүхэнд 30 Ерөнхий сайд Засгийн ажлыг залгуулж байв.
Одоо тэднээс дөрөв нь асуудалд орооцолдож лав хоёр нь яллагдагчаар татагдав. Тодруулбал Монгол Улсын 25 дахь Ерөнхий сайд Санжийн Баяр, 28 дахь Ерөнхий сайд Чимэдийн Сайханбилэг нарыг Авлигатай тэмцэх газраас эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашигласан хэргээр буруутгаж прокурорын зөвшөөрлөөр баривчлан саатуулсан.
Харин 27 дахь Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягийг албан тушаалаасаа буусны дараах хоёр жилд АТГ-аас шалгаж байцаасан. Түүнийг эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж өөрийн хүргэндээ тендер авч өгсөн, Багануурын нүүрсийг хямд үнээр тарааж дундаас нь мөнгө завшсан гэх үндэслэлээр шалгаж байв.
Н.Алтанхуяг ч АТГ-аас дуудсан цаг тухай бүрт нь очиж, гурван удаа мэдүүлэг өгсөн. Харин энэ хэрэг тэгсгээд намжсан. Өөрөө тайлбарлахдаа намайг буруутгасан гол хүн нь Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж. Юм хийхээр зүгээр суулгахгүй хатгасаар байгаад Ерөнхий сайдын албанаас буулгасан. Харин одоо яллах гэж байна хэмээн хэвлэлийнхэнд мэдэгдэж байсан юм.
18 дахь Ерөнхий сайд М.Энхсайханы хувьд Ч.Сайханбилэгийн танхимд багтаж байхдаа уул уурхайн томоохон төслүүдийг хариуцаж байсан юм. Түүнийг Оюутолгойн гэрээ, Дубайн гэрээ, Тавантолгойн нүүрсний ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээг бэлтгэхдээ Монгол Улсын холбогдох хэд хэдэн хууль тогтоомжуудыг зөрчсөн асуудлаар АТГ шалгаж эхэлжээ. Хэрэг үүсгэн шалгаж эхэлсэнтэй холбогдуулан шалгаж Швейдээс дуудаж, байцаалт авсан. Элчин сайд дуудсан хугацаанд ирж мэдүүлэг өгчхөөд буцахаасаа өмнө ер нь өндөр дээд алба хашиж байсан хүмүүсээ хэлмэгдүүлэх гэж байна. Ийм шударга бус зүйл байх ёсгүй. Ерөнхий прокурор Л.Энх-Амгалан та үүнийг анхааралдаа ав хэмээн хаяглаж захидал бичиж үлдээсэн нь саяхан бүх хэвлэлээр цацагдав.
Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж Дархан хотын иргэдтэй хийх уулзалтаар нэг иргэн “Монголын төр зүтгэсэн хүн дээ хатуурхах болж. Яагаад төрийн тэргүүн байсан хүнээ ялтан болгов” гэсэн асуултад “Монголын төр зөв зүтгэсэн хүнээ шагнасан шиг шагнаж, буруу зүйл хийсэн хүнийг шийтгэсэн шиг шийтгэдэг байх ёстой. Ерөнхийлөгч ч бай, хэн ч бай хуулийн өмнө бусадтай адил эрхтэй” гэж хариулж байв. Энэ бол Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаярт зориулсан үг юм.
20090 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялагдсан Н.Энхбаярыг МАХН-ын удирдах зөвлөлийн хурлаар Х үсгийг намынхаа нэрээс хасч, Н.Энхбаярыг хөөх байв. Ингэж хөөгдсөн Н.Энхбаярын АТГ, Прокуророос шалгасны эцэст Эрдэнэт үйлдвэрт өөрийн компаниараа дамжуулан ган бөмбөлөг нийлүүлж их хэмжээний хөрөнгө олсон, эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж нөлөөлсөн гэх үндэслэлээр буруутган 2012 оны 4 дүгээр сарын 09-нд Их тэнгэрийн аман дахь гэрээс 500 цагдаа, төрийн тусгай албан хаагчид хуяглан оймсыг нь гозолзуулан баривчилж, хорих 461 дугээр ангид саатуулж байсан билээ. Энэ хэрэг явсаар гурван жилийн дараа буюу 2015 оны хавар өршөөлөөр суллагдсан юм. Гэвч Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр одоо хүртэл гомдолтой явдаг гэдгээ нэгэн хэвлэлийн хурлаар сэтгүүлчдэд дуулгасан.
Гэм буруугүй байхад нь хүнийг хэлмэгдүүлсэн бол мэдээж төрийн буруу. Ерөнхийлөгч хүртэл шоронд суусан гэхлээр буруутай бүхэнд шүүх хүрч чаддаг гэдгийг харуулсан. Харин зүтгэсэн хүндээ халгаатай гэдэг нь худлаа... Ц.Элбэгдоржийн зөв.