1258 оны Шар Морин жил, Хүлэгү хаан Аламутыг эзэлж аваад Тигр мөрнийг гаталж, Багдадын халиф Мустасимд элч илгээжээ. Мустасим тэр үед лалын ертөнцийн хэмжээгүй эрхт хаан байлаа. Хүлэгү хаан түүнийг цайзуудаа буулган дагаар орохыг тулган шаардав. Гэтэл хариуд нь "Арав хоногийн байлдаанд аз тохиож ялснаар орчлонгийн эзэн боллоо гэж өөрийгөө сэтгэнэ үү залуу минь. Чиний тушаал бусдын хувь тавиланг шийднэ гэж бодоо юу. Өрнөөс дорныг хүртэл лалын чин үнэнч сүсэгтнүүд бүгд миний албатууд гэдгийг үл мэднэ үү. Гэвч дайтаж байлдах ямар ч хүсэл надад алга. Ирсэн замаараа буц даа" хэмээсэн бардамхан хариуг ирүүлжээ. Мустасим халифийн элч бас халифын хувилгаан дүрд гар далайсан хэн боловч ялгаагүй муугаа үзнэ гэж сануулжээ. Аббасидын удмынхан таван зуун жилийн турш Багдадын халифаар сууж байсан бөгөөд лалын шашны дээд эрхийг барьсны хувьд бүх султан, шахууд түүнд захирагдах учиртай байв. Гэвч Хүлэгү хаан айн болгоомжилж ухарч няцсангүй. Хүлэгүгийн дэргэдийн зурхайч үнэн сүсэгт лал хүн хэрэв монголчууд лал шашны нийслэл хотыг дайрах гэвэл зургаан зүйл муу явдал тохиолдоно" гэж айлтгажээ. Ийм мэргэ төлөг үйлдсэн зурхайч амиа алдахад дараагийн төлөгч нь "Хүлэгү хааныг батгай ялж дийлнэ" хэмээн төлөгджээ. Нэгэн долоо хоногийн дотор халифын цэргийг бут цохиж, монгол цэрэг Багдадын тэргүүн хамгаалалтын шугамд тулж иржээ. Монголын нэг цэрэгт 24 лалын цэрэг ноогдож байсан гэдэг. Гурван долоо хоногийн турш бүслэн байлдаад хотын дүүргүүдийг дараалан авч эхлэхэд, халиф хувь заяагаа бурханд даатган бууж өгч, Аббасидын угсааныхны хагас мянган жилийн турш цуглуулсан их эрдэнэсийг Чингис хааны ач хүүгийн их асрын өмнө авчирч асгажээ. Багдадыг зургаан өдөр шөнийн турш дээрэмдэж, сүм дуганыг шатаасны эцэст хотыг мэдэлдээ авч амьд үлдэгсэдийг албатаа болголоо гэдгээ зарлаад, цаашид аливаа хүчирхийллийг цагдан хориглов. Лалын шашныхан 40 хоног гэж өөрсдөө бичдэг. Мустасим хааныг шүүн эд баялгаа авчирч өг гэхэд тэр байгаа бүхнээ өгчээ. Хүлэгү хаан “Үгүй, нуусан бүх баялгаа авч ир” гэв. Ордны голд байдаг зооринд хааны удмынхны 500 жилийн турш цуглуулсан эрдэнэсийг нуудаг байж. Мустасамыг хоолгүй хорьсон тул халиф хоол гуйжээ. Халифыг хоол гуйхад нь Хүлэгү хаан алтан гулдмай явуулав. “Би үүгээр чинь яах вэ” гээд буцаагаад явуулахад “Чи энэ алтыг идэж чадахгүй юм бол яах гэж хадгалж байсан юм. Яагаад өөрийн хүмүүсдээ өгөөгүй юм бэ, өгсөн бол чиний төлөө үхэхэд бэлэн байх бус уу” гэжээ. Мөн Багдадын том хаалганы дэргэд авчирч “Хэн ч ард түмнийг чинь хамгаалж чадахгүй юм бол энэ хаалгаар юугаа хийх юм бэ, Яагаад энэ төмөр хаалгыг буулгаж төмрөөр нь сэлэм хийж хүмүүст өгч болоогүй юм бэ” гэж асуужээ. Мустасим “Энэ бол Хувь тавилан” гэхэд Хүлэгү хаан “Би чамд Хувь тавилан гэж юу болохыг харуулъя” гээд түүнийг хивсэнд ороож, моринд гишгүүлж цаазалсан гэдэг
Эх сурвалж Шуурхай.мн